जय सिनेमा

काठमाडौं, कम्युनिस्ट पार्टीमा संगठित भएकाहरू भ्ोटेमा लालसलाम भनी सम्बोधन गर्छन् । त्यस्तै नेपाली कांग्रेसमा मत राख्नेहरू जयनेपाल भन्ने गर्छन् । हरेक राजनीतिक पार्टीको आ-आफ्नै सम्बोधन गर्ने शैली भएजस्तै चलचित्र क्षेत्रलाई नै पेसा बनाएकाहरू सम्बोधनमा के भन्छन् भनेर कसैले सोधे तपाइर्ं अलमलमा पर्न सक्नुहुन्छ ? अब भने अलमल हुन पर्दैन ।
चलचित्रकर्मीको आफ्नै सम्बोधन प्रयोग गर्न सक्नुहुनेछ । त्यो हो 'जय सिनेमा' । अब तपाईको मनमा यो कसरी भयो भनेर खुलदुली लागेको होला । खुल्दुली लाग्नु पनि

स्वाभाविकै छ ।

विगत ७ महिनादेखि जय सिनेमा अभियानलाई अगाडि सारेका छन् एकजना क्यामराम्यानले । उनको नाम हो दीपक बान्तोवा ।

पुरानो चलचित्र 'चिनो' मा छायांकनको भूमिका निर्वाह गरेर चलचित्र क्षेत्रमा पाइला टेकेका दीपक अहिले चलचित्रमा जय सिनेमाको अभियान अगाडि सार्नतर्फ धमर्धुस छन् । अभियानको पहिलो सुरुवात करिब ३ जना कलाकारलाई एसएमएस पठाएर गरे । यतिमात्र कहाँ हो र उनले लगभग ३/४ सय वटा जय सिनेमा लेखेको टोपी चलचित्रकर्मीलाई लगाउन प्रेरित गरे भने आफू पनि स्वयम् लगाएर हिँडे । यस्तैगरी नयाँ वर्षको उपलक्ष्यमा जय सिनेमा लेखेको क्यालेन्डर, क्यामेरा कभरसमेत बाँडे ।

यसो गर्नुको मुख्य उद्देश्य के होला भनेर तपाईको मनमा अर्को खुल्दुली लागेको होला । दीपकका अनुसार नेपाली चलचित्रमा चलचित्रकर्मीको आफ्नो छुट्टै पहिचान देखाउन उनले यस्तो अभियान चालेको बताए । र यो अभियानलाई सबै कलाकारले पनि स्विकारेको उनको विश्वास छ । 'सबै कलाकारले यो अभियान मन पराए,' उनले भने, 'अझ यसलाई सहयोग गर्न पनि तयार छन् ।'

दीपकको यस अभियानलाई नेपाली कलाकारिता क्षेत्रमा स्थापित गराउने धोको छ । नभन्दै अचेल उनको यो धोको साँच्चिकै पूरा होलाजस्तो छ । के आधार जान्न चाहनुहुन्छ ? अचेल दीपकको जय सिनेमा अभियानलाई नेपाली चलचित्रकर्मीदेखि दिएर कार्यक्रम सञ्चालकहरूले समेत मुखमा 'जय सिनेमा' झुन्डाएका छन् । कलिउडकी प्रथम महिला निर्देशक सुचित्रा श्रेष्ठले यस्तो अभियानले चलचित्रकर्मीलाई आफ्नो कामप्रतिको सम्मान हुने विश्वास राख्छिन् । 'कलाकारिता हाम्रो पेसा हो,' सुचित्राले गर्भ गर्दै भनिन्, 'यसको सबैले सम्मान गर्न सिक्नुपर्छ र अरूभन्दा पृथक् हुनुपर्छ ।'

कार्यक्रम सञ्चालक प्रकाश सुवेदीले आफ्नो हरेक कार्यक्रमको सुरुमा र अन्त्यमा जय सिनेमा भन्न छुटाउँदैनन् । प्रकाशको जय सिनेमा भन्ने बानी नै भइसक्यो । जहाँ जाउन्, जोसँग भेटुन् नमस्कारको साटो जय सिनेमा भन्छन् उनी ।

दीपकले यस अभियानलाई अगाडि बढाउन अझ निरन्तर संघर्ष गरिरहेका छन् । जवानी हुँदासम्म मात्र कलाकारको महत्त्व हुन्छ, त्यसपछि ऊ अस्ताएको घामजस्तै निस्त्रिmय भएर बस्नुपर्ने अवस्था छ । यो प्रवृत्तिलाई चुनौती दिन 'जय सिनेमा' को अर्को अभियान हो । दीपकका अनुसार बुढ्यौली कलाकारलाई स्कुलमा कलासम्बन्धी पढाउने र सिकाउने मौका दिनुपर्छ । यसले कलाकारको सम्मान पनि हुन्छ र नेपाली कलाकारिताप्रति बालमनोभाव बढ्दै जान्छ । बान्तोवाको विचारमा यस अभियानले नेपाली चलचित्रको विज्ञापन गर्नेछ । २२ वर्षदेखि चलचित्र क्षेत्रमा छायांकनको काम गर्दै आएका बान्तोवाले तीन वर्ष पहिलेबाट यस अभियानमा लागेको बताउँछन् ।

दीपकले प्राविधिक भएर चलचित्रमा खेप्नुपरेको समस्यालाई पनि यसै अभियानबाट निरुत्साहित गर्ने योजनामा रहेको बताए । प्राविधिकले समयअवधिभन्दा बढी खट्नुपर्ने तर खटेअनुसार पारिश्रमिक नपाइने दीपकको गुनासो छ । बलिउडमा ८ घन्टाको एक सिफ्टको मान्यता दिइन्छ । तर कलिउडका प्राविधिकलाई तोकेभन्दा बढी काम गराउने प्रवृत्ति छ । यीलगायतका समस्या हटाउन दीपकले अब चाँडै नै नेपाल चलचित्र विकास बोर्डमा कुरा राख्ने भएका छन् ।

यसरी जय सिनेमा अभियानका तत्कालीन योजना निम्न छन् जिय सिनेमा क्लव गठन गर्ने चिलचित्र नभएको ठाउँमा चलचित्र पुर्‍याउन पहल गर्ने चिलचित्र प्राविधिकलाई निर्धारित समय, उचित पारिश्रमिकको व्यवस्था स्थापित गराउन पहल गर्ने ।

नेपाली चलचित्रको परम्परागत धारलाई परिवर्तन गर्ने उद्देश्यले निर्मित यो अभियानले के साँच्चिकै सफलता हासिल गर्नसक्ला त ?